İnsanlığın korkulu rüyası veba yine hortladı! Hıyarcıklı (bubonik) veba nedir, nasıl bulaşır?
Hıyarcıklı veba vakası yıllar sonra yeniden görüldüğü haberleri vatandaşları endişelendirdi. ABD’de, uzun bir aranın ardından ilk kez insan veba vakası görüldü. Hıyarcıklı (bubonik) veba adı verilen bu amansız hastalık nedir ve belirtileri nelerdir? Hıyarcıklı (bubonik) veba nasıl bulaşır?
Veba, 1347-1351 yılları arasındaki aşırı nüfus artışı ve kıtlık nedeniyle Ortaçağ Avrupası’nda hızla yayılan büyük bir salgın hastalıktır. Halk arasında kara ölüm olarak adlandırılan veba hastalığı ile ilgili salgının yaşandığı birkaç yıl içinde tarihte yaşanmış savaşlardan bile daha çok insan hayatını kaybetmiştir. Hıyarcıklı veba bir kez daha gündemde. Oregon eyaleti Deschutes İlçe Sağlık Kurumu, 7 Şubat günü yaptığı açıklamada bir vatandaşta “hıyarcıklı vebanın” görüldüğünü belirterek, “Sahibin ve evcil hayvanının yakın temasta bulunduğu tüm kişilerle temasa geçildi ve hastalıkları önlemek için ilaç sağlandı” dedi.
Yeni araştırmalara göre, insanların çoğunlukla hastalığa neden olan “Yersinia pestis” bakterisini taşıyan pirelerin ısırıklarından maruz kaldığı ortaya çıktı.
Evdeki evcil hayvanlar, enfekte olmuş kemirgenleri avlarlarsa veya benzer şekilde enfekte bir pire tarafından ısırılırlarsa, vebaya karşı enfekte olabileceği belirtildi.
HIYARCIKLI VEBA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Açıklamada ayrıca, “Veba belirtileri, genellikle insanlarda enfekte bir hayvana veya pireye maruz kaldıktan 2 ile 8 gün sonra başlar. Bu semptomlar ani başlayan ateş, mide bulantısı, halsizlik, üşüme, kas ağrıları ve/veya hıyarcık adı verilen gözle görülür şekilde şişmiş lenf düğümlerini içerebilir. Erken teşhis edilmezse hıyarcıklı veba, septisemik vebaya (kan dolaşımı enfeksiyonu) ve/veya pnömonik vebaya (akciğer enfeksiyonu) dönüşebilir. Bu veba türleri daha şiddetlidir ve tedavisi zordur. Neyse ki bu vaka, hastalığın erken evrelerinde tespit edilip tedavi edildi ve toplum için çok az risk oluşturdu. Bulaşıcı hastalık araştırmaları sırasında başka bir veba vakası ortaya çıkmadı” ifadeleri kullanıldı.
“VEBAYI TAŞIYAN EN YAYGIN HAYVANLAR SİNCAPLARDIR”
Deschutes Sağlık kurumunun yaptığı açıklamada, Oregon’da vebanın nadir görüldüğüne dikkat çekilerek en son vakanın 2015’de bildirildiği belirtildi. Açıklamada, “Oregon’da veba nadir görülüyor ve son vaka 2015’te rapor edildi. İnsanlara veya hayvanlara, enfekte bir pire ısırığı yoluyla veya hastalığa yakalanmış bir hayvanla temas yoluyla yayılıyor. Orta Oregon’da vebayı taşıyan en yaygın hayvanlar sincaplardır, ancak fareler ve diğer kemirgenler de hastalığı taşıyabilir” denildi.
VEBANIN YAYILMASI NASIL ÖNLENEBİLİR?
Açıklamada vebanın yayılmasını önlemek için paylaşılan ipuçları hakkında, evcil hayvanlardan pirelerin uzak tutulmasına dikkat çekiliyor. Pire kontrolü ile ilgili, “Pire maruziyetini azaltmak için botların üst kısmına sıkıştırılmış uzun pantolonlar giyin ayrıca çorap ve pantolon paçalarına böcek kovucu uygulayın. Aynı zamanda piknik alanlarında sincap ve diğer yabani kemirgen hayvanları beslemekten kaçının” deniliyor.
