Uçakta doğan bebeklerin hakları nelerdir? Dünya vatandaşı mı oluyorlar? Eğitim masrafları…

Çok nadir vakalar olsalar da uçak yolculuğu sırasında doğan çocuklar hakkında pek çok şehir efsanesi dolanır durur. Peki uçakta doğan çocuklar hakkındaki efsaneler ne kadar doğru? Dünya vatandaşı mı oluyorlar? İşte uçak yolculuğu sırasında doğan bebekler hakkında tüm merak edilenler…

Uçakla seyahatin zorunlu olduğu durumlarda özellikle hamile kadınların bu seyahatleri esnasında gerçekleşebilecek doğum süreçleri ve sonrasında bebeklerin kazandıkları haklar sürekli bir soru işareti oluşturmaktadır. Siz de uçakta doğan çocuklar hakkında birçok söylenti duymuşsunuzdur. Kimilerine göre dünya vatandaşı oldukları, kimilerine göre tüm ülkelere vizesiz girebilecekleri efsaneleri dilden dile dolanmaktadır. Kimileri ise bu bebeklerin aslında hangi ülkenin vatandaşlığında olacaklarını merak etmekte. Söylentiler her ne kadar farklı olsa da gerçek aslında bambaşka.

UÇAKTA DOĞAN BEBEKLER DÜNYA VATANDAŞI MI OLUYOR?

“Uçakta doğan bir bebek dünya vatandaşı sayılır. Bütün ülkelere vizesiz girebilir. Ve ayrıca bahsi geçen uçak eğer Türk Hava Yolları’na ait ise, o bebeğin tüm yaşamı boyunca eğitim, öğretim masraflarının tamamı THY tarafından karşılanmaktadır. Ayrıca, uçakta doğan bebeğe uçak firması ömür boyu ücretsiz seyahat hakkı verir ama bu aslında bir kanun değil, firmalar arasında bir gelenektir. Firmanın kendi inisiyatifindedir.” iddiaları yıllardır bir şehir efsanesi gibi dolanıp durur.

Fakat bu iddialar yalnızca bir şehir efsanesinden ibarettir ve
gerçek ise şöyledir;

Doğum hangi ülkenin sınırları içerisinde gerçekleştiyse o ülkelerin kuralları geçerli olmaktadır. Bebeğin vatandaşı olacağı ülke kimi zaman uçağın kalktığı yer, kimi zaman da iniş yapılacak ülke olurken bazı durumlarda da bebek hangi ülkenin hava sahasında doğduysa, o ülkenin vatandaşı olabiliyor. Yani uçakta bebeklerin dünya vatandaşı olduklarına dair ortaya atılan söylentiler doğruluğu yansıtmamaktadır.

Gerekli şartları bakıldığı zaman ise örneğin; Türkiye‘de yapılan bir doğumda vatandaşlık için çocuğun anne ya da babasının Türk vatandaşı olması şartı aranıyor ve birçok Avrupa ülkesinde de aynı şartlar uygulanıyor. Fakat ABD‘de gerçekleşen bir doğumda ise kendi toprakları içerisinde doğan çocuklara anne ve baba şartı aramadan vatandaşlık hakkı verilebiliyor.

DOĞUM YERİ İÇİN PROSEDÜRLER FARKLI

2017 yılında dünya genelinde uçuş sırasında en az beş bebek dünyaya geldiği basına yansımıştı. Yani uçuş esnasında doğum ihtimali her ne kadar düşük olsa da hava yolu şirketleri hamile kadınların uçuş planlamalarına yönelik bazı prosedürler izlemektedir.

Örneğin Türk Hava Yolları hamile yolcuların 28. haftanın başından 35. haftanın sonuna kadar doktorlarından aldıkları“uçakla seyahatinde herhangi bir sakınca yoktur”ibaresinin bulunduğu raporla birlikte seyahat etmelerine izin vermektedir. Aynı şekilde birden fazla bebek bekleyen ve hamileliğinde 28. haftanın başı ile 31. haftanın sonu arasında olan hamileler için de bu rapor zorunlu koşuldur. 28. haftasına henüz girmeyen hamile kadınların doktor raporu almadan seyahatine izin verilmektedir. Hamileliğinin 36. haftasına giren ve tek bebek taşıyanlar ile hamileliğinin 32. haftasına giren ve birden fazla bebek taşıyanlar uçuşlara kabul edilmemektedir. Hamilelik döneminde kanama, erken doğum şüphesi, yüksek tansiyon ve ciddi kansızlık gibi durumlarda uçakla seyahatten kaçınmanın gerekliliği de vurgulanmaktadır.

Birleşmiş Milletler mevzuatına göre, uçak doğum sırasında ya da sonrasında hangi ülkeye indiyse çocuğun nüfusuna doğum yeri olarak o ülke yazılması söylense de bu konuda bağlayıcı bir yaptırım bulunmamaktadır.

UÇAKTA DOĞAN BEBEKLERİN HAKLARI NELERDİR?

Uçakta doğan bebeklerle ilgili dilden dile dolanan bir diğer söylenti ise ücretsiz uçuş haklarının bulunmasıdır. Bu bebeklerin hayatları boyunca ücretsiz uçuş hakkı kazanmalarıyla ilgili olarak bir çok iddia bulunmaktadır. Peki bu iddialar ne kadar doğru? Aslında bu söylentilerin bir kısmı yalnızca bir şehir efsanesi olsa da bir kısmı söylentileri doğrulamaktadır.

Ömür Boyu Ücretsiz Uçuş Hakkı:

Uçakta doğan bebeklere ücretsiz uçuş hakkı verilmesine dair herhangi bir kanun bulunmamaktadır. Fakat burada havayolu firmalarının kendi inisiyatifleri devreye girmektedir. Yani havayolu şirketleri kendi inisiyatiflerini kullanarak yolcularına böyle bir hak tanıyabilmektedirler. Yani bazı havayolu şirketleri uçakta doğanlara jest yaparak ömür boyu bedava uçuş kolaylığı sağlayabilmektedirler. Örneğin, THY böyle bir durumla karşılaşıldığında herhangi bir ücretsiz uçuş hakkı vermediklerini duyururken, Virgin Atlantic isimli hava yolu şirketi ise uçakta doğan bir bebeğe 21 yaşına varıncaya kadar ücretsiz uçuş hakkı tanıyacaklarını bildirmektedir.

Eğitim Masraflarının Karşılanması:

Aynı şekilde uçakta doğan bebeklerin yaşamları boyunca eğitim masraflarının karşılanması durumu ise yine şirketlerin inisiyatiflerine göre değişiklik göstermektedir. Bununla ilgili de herhangi bir kanun bulunmamaktadır ve hiçbir hava yolu firması uçakta bebek doğması nedeniyle bu bebeğin eğitim masraflarını karşılayacaklarına dair bir hak tanımamıştır.